Papua

Voor de derde dag op rij lag de boot klaar om het te proberen. Dit keer hadden we echter een geheim wapen: Sergei, onze lucky Russian. De neus van de boot steeg op uit het water, spetters werden zoals gewoonlijk met een wijdse bocht door de wind naar ons gezicht gedirigeerd en we kwamen wederom aan op de gewraakte locatie. Het minuscule eiland Yefnabi, met een schitterend rif en daarachter een bleke zandbodem overvleugeld door een dikke laag met kleine deeltjes en plankton. Je voelde de plankton bijten zodra je te water ging. Kleine pijnsensaties in de aanloop naar een soep van wat we zochten. We gingen te water, keken naar beneden en we krijsten de eerder afgestrafte woorden: MANTA!

Mededeling: Pas op, dit wordt een lange!

Welkom terug in Indonesië! Het land waar we twee jaar geleden ook al onze opwachting maakten. Toen in Jakarta en op Bali, Flores, Komodo en Sulawesi, maar nu is Papua aan de beurt! In het westen van Papua ligt het gebied Raja Ampat, een eilandrijk gebied met sommige van de laatste gezonde koraalriffen in de wereld. De wensen- en afvinklijstjes werden in stelling gebracht. Maar eerst...

Na een vlucht van 14 uur klapte Garuda dat wrak van een kist op de landingsbaan. Stempeltje, pinnen, taxitje, tas dumpen, taxitje weer in, file door en ineens stonden we weer op het centrale plein van Jakarta. We persten er een klein rondje "centrum" uit, maar zaten al gauw weer aan de borrel bij Café Batavia met zijn veelvoud van Hollandsche bordjes aan de muur. We begonnen waar we de vorige keer afrondden. De prosecco (niet goed) en het Bintang-biertje (altijd goed) gleden naar binnen en we keerden terug naar het hotel voor een tukkie van vijf uurtjes. Om 1 uur in de nacht ging alweer onze vlucht naar Sorong, Papua. En dan verwacht je een strenge handbagagecontrole bij de eerste vlucht van de dag, maar niets van dat. Of we in de buurt wilden blijven, want we waren gehouden mee te doen met een 'mannequin challenge' bij de handbagecontrole. Een moment waarop iedereen een pose aanneemt en het lijkt alsof de tijd stil staat. Ondergetekende kreeg een nieuw vriendinnetje in de armen gedrukt en de taak uit te beelden dat Pingping moest opschieten omdat de vlucht bijna gaat (aan mij wel besteed). Marjolein filmde en gniffelde, een leuke manier om de tijd te doden. En tevreden kijken en zwaaien dat ze deden achteraf.

Maar dan Papua. Bij zonsopkomst kwamen we aan in Sorong en van hoogte zagen we al de vele schitterende eilanden waar we ons de komende anderhalve week zouden ophouden. Allemaal leuk en aardig, maar het is zaterdag broertje! Alle wisselkantoren en banken zijn dicht, er komt niet genoeg geld uit de pinautomaten in de stad en op de eilanden gebeurt alles contant. Dan sta je daar dus met 2.500 euro, maar geen rupiah. Beatrix van de beveiliging in Sorong had echter wel een plannetje. Er is altijd wel iemand die tegen de juiste koers een lokaal godsvermogen wil wisselen voor euro's. De grote baas van het vliegveld daalde af van de burelen, reed ons en Beatrix naar zijn huis en daar kwamen de rupiahtjes hoor. Eerst voor duizend euro, maar toen bleek dat de handel koosjer was wilde hij de volgende duizend euro ook wel. Nou en we mochten dan wel even douchen, een ontbijtje met noedels en balletjes in elkaar flansen en afzichtelijk voetbal in de Amerikaanse MLS kijken. Zeer gastvrij. En er valt altijd wel wat te ritselen. De Big Boss zette ons af bij de haven voor de boot naar Waisai en rondde daarmee zijn uitgebreide versie van de Papuaanse gastvrijheid af.

We waren natuurlijk maar vier uur te vroeg bij de ferry, dus we hielden ons op tussen de plaatselijke, sfeerverhoging ervarende bladkauwers met bloeddoorlopen ogen en kroeshaar. Duidelijk een ander ras, want de Papuaantjes komen met donkere huidjes en fluffy kroeshaar. Zo richting de aboriginals in Australië (das hier om de hoek). Ondanks dat we een langdurig onderhoud met de plaatselijke kansenparels zeer zagen zitten, verkasten we toch maar even voor een hapje en airco naar een hotellobby. Wat later... de snelle ferry vertrok, wij sloten de ogen, openden de ogen en we waren in de haven van Waisai. Het avontuur kon beginnen nadat we beide een miljoen rupiah aftikten voor onze permit. Terwijl de zon aan het afronden was voor die dag, kwam Kevin aanzetten in zijn motorbootje. Een lading fruit aan boord, zijn vrouw erbij, tassen onder een dekzeil en het gas erop. Kevin bracht ons naar zijn homestay Yenros. Een handvol houten hutjes met een matras op de grond, een tafeltje en een muskietennet. Dat werd de standaard der slaapvertrekken in Raja Ampat. Zijn vrouw en schoonmoeder hadden lekker wat rijst, takken en bladeren, gefrituurde banaan en water voor ons. Dat direct naar binnen geschoven, nog een klein rondje snorkelen met een schildpadje eruit geperst en toen toch echt gaan tukken. Na 48 uur met wellicht vijf uurtjes op de sluimerstand was een matras welkom.

We gaan nu echt beginnen! Hou vol, dit is leuker dan Nu.nl of de Volkskrant.

Sta op en loop! De jungledieren zijn gestopt met hun nachtelijke kabaal, dus het is tijd voor actie. We liepen het mooie zandstrand omringd met kliffen op. Daarbij een koraaltuin, palmbomen, eilanden in de verte en een heerlijke temperatuur. We gingen gelijk te water en vonden op het huisrif direct een beige black-tip rifhaai, een geel-blauwe rog en een nudibranch (een fleurige naaktslak, batty boy style). Kort daarna gingen we met de boot naar het eiland Friwen. We snorkelden langs de Friwen wall, de klifzijde van het eiland vol kleurig, wat zachter koraal. We zagen een hele grote pufferfish, wat fel rood-wit koraal en ineens een mooie blauw-paarse murene. Boven water zagen we de witte kliffen overwoekerd met jungle en een paar visarenden met geldingsdrang. Bij het rotseilandje Batu Lima zagen we dolfijnen en tonijnen die uit het water sprongen. Geen lullig begin dachten we, terwijl we nog maar een schep zoet water over ons heen gooiden ter nabootsing van een douche. En bij het avondeten bespraken we de toestand van het huisrif en dat allemaal terwijl een kuskus (boomkangoeroe) vanuit een boom naar ons eten zat te loeren.

De volgende dag vaarden we naar het eiland Kri. Hier zat dat duikvolk, was het drukker en dreef veel meer afval. Lekker bezig mensen. Bij de kaap van het eiland werden we overboord gezet en meegesleurd door een sterke stroming. En stroming betekent... grote vissen! Een haai, een schildpad en scholen grote vissen zoals giant travellies. Ook was dit de plek waar eerder dit jaar een zoutwaterkrokodil op het rif was gezien. Die jagen vooral in de mangrove, maar zijn wel oppervlaktejagers. Drie keer raden wie daar zwommen? Hoi! Het was even slikken, maar we lieten ons niet gek maken door een klein schubbediertje. Verderop zagen we bij de Yenbuba-pier nog meer groot spul: scholen baarzen, meerdere schildpadden, prachtig waaierkoraal op die pierpalen en ineens een school barracuda's. Eindelijk zagen we een fatsoenlijke verzameling van deze jagers. En in de avond maakten we het bont. We plakten onze onderwaterzaklampen op ons voorhoofd en gingen te water voor een nachtsnorkelronde. Dat was echt fenomenaal. Het koraal zat vol met garnaaltjes, een schildpad en een rog onder het koraal, een witte murene in een rots, krabben en kreeften, een nudibranch en... jawel... walking sharks. Een bruin-geel gevlekte kleine haaiensoort die met zijn vinnen over de bodem loopt. Maar wel donders snel, dus er moest gebikkeld worden. We waren trots op de eerste van een serie beste snorkeldagen ooit.

Weer een dag later lieten we ons zeiknat regenen in een ochtendse bui, maar werden we na een wandeling beloond met het zien van een rode paradijsvogel. Ontdekkingsreiziger Alfred Russell Wallace vond ze hier in de negentiende eeuw en voor de vogelspotters onder ons... paradijsvogels zijn echt een dingetje. Die wil je zien hoor. De volgende halte was de Kabui Passage en daarvoor de Kabui-baai. Een baai vol schitterende rotseilanden vol jungle en uiteindelijk een dunne passage ter scheiding van de eilanden Gam en Waigeo. Passages betekenen sterke stroming en we werden werkelijk gelanceerd. We vlogen over het gezonde, kleurrijke koraal, zagen kardinaalsvissen in de mangrove en waren blij met de afwisseling qua onderwaterecosysteem. Een mooie groene lagune lonkte naar ons om te komen snorkelen, maar het was als een sirene bij een rif lonkend naar de bootsmannen: er zaten krokodillen. We hielden het bij rondjes varen en mooie, grote neushoornvogels in de bomen kijken.

Kevin droeg ons na vier nachten over aan Paulus van de Nudibranch homestay. Paulus, een ontzettende luie donder, deed alles op zijn tempo en had ons iets te bieden. Paulus was van het kleine werk: bijzondere kleine vissen, nudibranches en de geheimen van de mangrove (ex de krokodillen) laten zien. Het luie wezen was echter niet van plan voor de namiddag in beweging te komen, dus we deden nog maar een tippeltje naar het dorp Sawinggrai en wisten daar een heerlijk warm biertje op de kop te tikken. Spekkopertjes wij! Er zat een keer beweging in en bij gods gratie kwam hij zelfs tot labbekakken richting de boot. Maar hij leverde wel. Bij een slechts bij hem bekend plukje koraal in de baai van Gam, vond hij voor ons een crocodile fish (vis met krokodillenbek) en een mandarin fish (vis met een geweldig kleurenpatroon en Van Zwieten-dansbewegingen). In dezelfde baai wees hij ons de volgende dag ook een plek met meerdere soorten kleurige naaktslakken. Ook nam hij ons mee langs en in de mangrove (een deel zonder krokodillen, mama) en daar vonden we de geweldigste dieren. We zagen meterslange zeekomkommers met een bek van grijptentakels, de mooiste witte naaksslakken met een blauw randje en neushoornvogels en visarenden vlogen over.

Weer een stukje verder met de boot kwamen we in een gaaf ecosysteem. Het koraal langs de rotswand ontmoette de mangrove en in het water gevallen bomen. Het leverde een zeer divers en levendig verhaal op vol kleur, afwisseling en mooie en beschadigde delen. We zagen direct een slak op een tunicate (spons), groen-oranje koraal, witte slijmerige slakken, felgekleurd zacht koraal, mangroveplukken vol scholen kleine visjes en volgroeidere kardinaalvissen (google). Weer verderop zagen we anemonen, sliertarmige zeesterren, zeekomkommers, kleurige stukken koraal met direct erachter mangrove, een gele naaktslak met witte stippen en hoog zeegras. Het ging alle kanten op en het was weer geweldig. Minder geweldig was de bliksem die die middag op enkele honderden meters van ons vandaan insloeg in de jungle. Dobberend in de baai waren we een geschikt doelwit. We hoorden een keiharde knal, zagen de flits vertakken naar twee hoge bomen en roken daarna de brandlucht. Serieus buiten spelen hier.

Omdat lamzak Paulus te lui was, of onvoorbereid zoals hij het noemde, deden we dan maar alleen een avondse snorkelronde in de mangrove. Het water stond laag en we liepen net als walking sharks met onze handen/borstvinnen over de bodem. We ontweken prikkende anemonen en probeerden niet verstrikt te raken in de mangrove. De score was weer top: krabben die zich verstopten in de zandbodem, flinke garnalen, grote krabben in grote schelpen, een jagende barracuda en een gigantische school kleine visjes in de mangrove, een rog die op ons af kwam, een naaktslak en wel vier walking sharks. Eentje lag tussen ons in (halve meter uit elkaar) en zowel wij als de haai merkten dat aanvankelijk niet. Wel toen hij hem peerde.

De derde dag bij Paulus was een grootse. We gingen naar de pier van het eiland Arborek. Hier zagen we letterlijk een miljoen vissen onder de steiger. Gewoon een muur van vis. Ge-wel-dig! Verderop oesters van een meter. Bij het eiland Mansuar zagen we grote papegaaivissen van een meter met een bobbel op hun kop en hele grote baarzen. Volgens een paar seniore Australiërs zat er onder die rots daar een week geleden een Wobbegong shark (die moet je even googlen). Marjolein sprak het nog niet uit of hij kwam ineens tevoorschijn. Een geel-bruine, platte haai met een soort baard en geweldige camouflage. Hadden wij snorkelaars daar de duikertjes even stikjaloers gemaakt. De karma sloeg later toe, want we zagen geen mantaroggen en zeekoeien op de plekken waar dat toch echt gebruikelijk is. Het zou eens anders zijn.

En toen kwam het klapstuk. Twee uur lang trotseerden we regenbuien en golven om met een motorbootje bij het eiland Manyaifun te komen, onze laatste halte in Raja Ampat. Kostan heette ons welkom bij zijn Sea Fans homestay en we kregen een hutje met een geweldig uitzicht op het strandje, de baai en eilanden. En er waren twee puppy's! Oh, de puppy's. Ze waren nog blind en een schreeuwde/piepte moord en brand en de ander wilde alleen maar slapen. Met wat geaai in de nek kregen we ze rustig. Ander goed nieuws was dat er voldoende ruimte was voor onze hangmatten en er een dun windje naar binnen kwam. Maar tot zover het goede nieuws.

Voordat we aan het klapstuk toekomen, nemen we u nog even mee langs de debacles die zich hier ontvouwden. De drie nachten alhier waren ronduit verschrikkelijk. Het was in de nacht te warm om goed slaap te vatten, want de wind deed het alleen bij daglicht. Daarnaast zaten er een decimeter grote sprinkhanen in het palmbladeren dak van de hut. Klinkt leuk, is het niet. Die verwenselijke beesten tjirpten de hele nacht en hard ook, dwars door de oordoppen heen. Twee kwamen wel heel dichtbij en werden verwijderd. Ondergetekende sloeg ze met een zwemvlies naar buiten en kletterde ze in de zee. Al was het drie uur des nachts, geen genade! Tot overmaat van ramp kregen we de sand flies (kleine zandvliegjes) niet uit ons bed en Marjolein werd in drie nachten enorm aangevreten: honderden beten. Alleen snorkelen bracht verlichting van de jeuk, want de Azaron was allang op.

En snorkelen was ons doel hier. Dan ook graag met mantaroggen als het mag. Maar het mocht natuurlijk niet. De traditie werd in stand gehouden. Twee dagen lang zagen we op manta gegarandeerde plekken geen manta's. We zagen wel grote walvissen, hele grote papegaaivissen en hordes dolfijnen (kleintjes sprongen zelfs uit het water en maakten salto's), maar mantaroggen zaten er natuurlijk weer eens niet in. De trip was er maar een heeeeeeel klein beetje op afgestemd, maar frustrerend was het wederom. Een gladde zee, geen vinnen die de wateroppervlakte braken en dus voor de zoveelste keer een verplicht lesje relativeren. GROM!

Maar zouden onze kansen dan keren nu onze Russische vriend Sergei erbij was gekomen? Sergei is zo'n malloot die puur voor mantaroggen naar deze homestay is gekomen. Te grote verwachtingen, verwend en diep teleurgesteld natuurlijk als het niet lukt. Zo'n type weer. Het was dan dag drie van de pogingenreeks, we hadden lucky Sergei aan boord en kwamen aan bij Manta Reef. Hier moet je ze vinden, maar we hadden de plek al omgedoopt tot slechts "Reef". Toch nooit manta's hier. We keken om ons heen en het water was rimpelloos. Sarcastische opmerkingen van Sergei natuurlijk weer en drie keer bleek geen scheepsrecht.

***DRUKT OP KNOP VOOR SPANNEND MUZIEKJE***

En toen gilde het jongetje voorop de boot... MANTA! Aan de kant, allen te water, de turbo aan en achter dat beest aan. Hij ging snel en we moesten hard werken om hem bij te houden. Hij kwam echter terug en zwom op slechts een meter afstand van ons. Een witte onderkant, een zwarte bovenkant en lekker plankton scheppen dat ding. Het geluk was na jaren weer met ons en een innige omhelzing volgde, die Rus een high five, de bootsmannen een opgestoken duimpje en een smile van oor tot oor. Beter kan toch niet? Toch?

Soms zijn mantaroggen lekker zichzelf aan het zijn en gaan ze met een clubje plankton happen. Leuk een beetje om elkaar heen cirkelen en ieder rondje is dan anders. De trip in Raja Ampat werd volmaakt toen we dit ineens meemaakten. Bij het eilandje Yefnabi, waar we eerder niet verder kwamen dan een paar lullige walvisjes, was het nu echt kassa. We zagen twee mantaroggen! Nee drie, oh kijk vier, vijf, zeven, negen! Nee twaalf mantaroggen! Kleintjes met anderhalve meter spanwijdte en twee joekeloeres grote met een spanwijdte van drie tot vier meter. Ze vormden met zijn twaalven de beroemde mantasoep... een wirwar van mantaroggen, groot en klein, rondjes draaiend, plankton scheppend, ons soms aantikkend met een vin en slechts op een meter afstand. Dit is het beste wat we ooit onder water hebben gezien: mantasoep.

Raja Ampat bood de beste, gezondste (onderwater)wereld die we ooit hebben gezien. Walvissen, mantaroggen, vijf soorten haaien, een muur van wel een miljoen vissen, kreeften, baarzen, kwallen, Nemo (!), naaktslakken, kaketoes, kuskus, krabben, neushoornvogels, geen krokodillen gelukkig, puppy's, geplette en verdrinkende sprinkhanen, lion fish, scorpion fish, murenen, barracuda's, bumphead parrotfish, kleine roggen en natuurlijk... de beste vriendjes van Marjolein... de schildpadjes! It's all there...